Bizans döneminde İstanbul’da çok sayıda su sarnıcı yapılmıştı. Bunlar yabancı araştırmacıların dikkatini çekmekle beraber üzerlerinde fazla durulmamış, teknik ve mimari bakımdan yeterli tetkikler yapılmamıştır.

19. yüzyıl başlarının Napolyon döneminde, aslen Macar olan ve Fransa elçisi olarak İstanbul’a gelen Comte Andreossy (Macarca Andraşi) sarnıçlara ilgi duymuş ve görebildiklerinin bir listesini çıkarmış, bu listeyi de kitabına eklemiştir. Fakat İstanbul’daki Bizans dönemi sarnıçlarının uzmanlar tarafından etraflıca incelenmesi ancak 19. Asrın sonlarında mümkün olmuştur.

O tarihlerde İstanbul’daki Mühendishane Mektebinde, yani Teknik Üniversitede görevli, su yapıları ve su toplama-dağıtma tesisleri üzerinde uzman Prof. Phillip Forchheimer tarafından ilk defa etraflı bir ilmî çalışma yapmıştır. Kendisine yardımcı olarak aynı yıllarda inceleme yapmak üzere İstanbul’a gelmiş olan Avusturya Graz Üniversitesi’nden Doç. Dr. Josef Strzygowski ile birlikte İstanbul’un Bizans Dönemi Su Hazneleri (Die Byzantinischen Wasserbehalter von Konstantinopel) başlıklı Almanca bir kitap hazırlamış ve 1893 yılında Viyana’da bastırmıştır. Bu büyük eserden sonra şehrin çeşitli yerlerinde çok sayıda sarnıcın varlığı tespit edilmiş, ne yazık ki büyük kısmı kayda geçmeden ve sözkonusu kitaba bir zeyl halinde toplanmadan kaybolup gitmiştir.

Devamı Derin Tarih’in Şubat sayısında!