Amerikan zırhlısı Missouri’nin 5 Nisan 1946’da İstanbul’a varışı basında farklı yorumlar eşliğinde yer bulur kendisine. Ulus gazetesi 11 Mart 1946 tarihinde, “…Amerika’nın Akdeniz’de bir yardımcı devlet olarak değil, müstakil bir devlet olarak tanınması…” ifadesine yer verirken, Mümtaz Faik Fenik 5 Nisan 1946 tarihli Vatan’daki yazısına, “Amerika’nın hududu Akdeniz’dedir” başlığını atar. Amerika’nın hududu okyanuslar aşıp Akdeniz’e, oradan Ortadoğu’ya uzanmıştır anlayacağınız. Missouri’nin gelişi Ulus’ta yazan Ahmet Şükrü Esmer için ise “bir dostluk tezahürü”dür.
Cumhuriyet gazetesinin kurucusu Yunus Nadi’nin oğlu Nadir Nadi, 5 Nisan 1946 günkü yazısına, “Dost Amerika’nın denizcilerini karşılarken” başlığını atar: “Amerika, bugün yeryüzünün en kuvvetli bir milletidir. Fakat bu kuvvet, saldırganlığın, istila ve tahakküm hırsının değil; barışın, adaletin ve milletler arasında eşitlik hakkını kurup yaşatmak isteyen temiz bir idealin emrindedir. Kötü niyet beslemeyen her kuvvet gibi Birleşik Amerika da, muazzam endüstrisini yıllar boyunca yalnız insanlık ve medeniyet şartlarına göre yürütmekten başka bir şey yapmamıştı.” Burada parantez açarak, Amerikan hayranı yazılar yazan gazetecilerin çoğunun, Mason dergi ve kitaplarında Mason olduklarından gururla bahsedilen kimseler olduklarını belirtmeliyim.
Nadir Nadi’nin yazısındaki şu kısımlar da atlanmamalı: “Milletlerin hürriyet ve eşitlik ülküsü, gerçekleşme yoluna girmiştir. Çok uzak değil, bir gün gelecek, milletlerarası ahlakının şimdiden suç saydığı tecavüz hadisesi imkânsız bir hale gelecek, büyük küçük her devlet dağ başında eşkıya korkusu ile silah elde teker teker nöbet tutmak mecburiyetinden kurtulacaktır. Medeni dünyanın müşterek zabıta kuvveti, insan topluluklarının müşterek emniyetini kendi başına koruyacak; milletler de birikmiş enerjilerini yükselme ve ilerleme yolunda daha rahat harcayabileceklerdir.” Ahmet Emin Yalman, aynı tarihli Vatan’da Missouri’den “Çelikten bir barış elçisi” diye bahseder.
Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ve Başbakan Şükrü Saraçoğlu tarafından 6 Nisan 1946’da Missouri erkânının kabul edilmesi de hayret verici anekdotlar barındırır. İnönü, misafirlere hitaben, “Amerikan donanmasına mensup gemiler bize ne kadar yakın bulunursa o kadar iyi olur” diyerek gazetelerde yazılanlarla konsensüs içinde olduğunun ve Türkiye’nin yeni ABD politikasının ipuçları verecektir. Buna ilaveten, Amerikalı gazetecilere iltifatta bulunduktan sonra İstanbul’u kastederek sorar: “Bizim köyü nasıl buldunuz?” Neyse ki gazeteciler İstanbul’u San Francisco’ya benzettiklerini, sihirli bir şehir görünümünde olduğunu belirtirler de İstanbul köy statüsünden ABD’li bir şehir statüsüne yükselir! (“İnönü Truman’ın mesajına samimi dille yazılmış bir cevap verdi”, Son Posta, 7 Nisan 1946, s. 1, 3).
Burhan Felek öyle sevmiştir ki gemiyi, 7 Nisan 1946 günü Son Posta’da “Ben Missouri’liyim” diye yazar. 8 Nisan 1946 tarihli Cumhuriyet’te yazan Abidin Daver’e göre ise “Amerika, Ortadoğu’nun koruyucusudur”. Nasıl koruduğunu yıllar gösterecektir!
Devamı Derin Tarih Nisan Sayısında…
