Bir yıl öncesinin siyaset iklimine baktığımızda 15 Temmuz darbe girişimini bekliyor muydunuz?
Türkiye’de sivil-asker ilişkileri henüz olması gereken düzeye gelmediğinden kendimi güvende hissetmeyenlerdendim ben de. Dolayısıyla askerî müdahale döneminin kapandığı fikrini her daim tenkit ettim ve bu yönde yazılar kaleme aldım. Ama açık söylemek gerekirse darbe girişimi beni de şaşırttı. Uzun vadede problemlerin yaşanabileceğini tahmin ediyordum ama o gece köprünün tutulduğunu duyduğumda ben de şaşırdım.
Askerimizin darbe geleneği olduğu aşikâr. Bu kalkışma sadece FETÖ kalkışması olarak mı değerlendirilmeli?
Birçok açıdan FETÖ’ye indirgemek doğru değil. Darbe gecesi insanlar sokakta can verirken ordunun önemli bir bölümü bekledi. Belki hepsi darbeci değildi ama bazıları ne olup biteceğini bekledi, bazıları başka bir beklentiyle sustu. Ama neticede bizi korumakla mükellef olan silahlı bürokrasinin mühim bir kısmı beklemeyi tercih etti.
Eski Genelkurmay başkanlarından biri üç kesimden bahsetmişti: FETÖ’cüler, ikbâl bekleyenler, Kemalist darbeciler. Öyle ya da böyle darbe olurken askeriyenin büyük çoğunluğu izledi. Mevcut Genelkurmay Başkanı da çok doyurucu bir açıklama yapmadı.İkinci bir unsur daha var: Son yaşadığımız darbe tehlikesinin tesiri veya öfkesiyle Türkiye’deki darbe geleneğini FETÖ’ye indirgeme söz konusu ki bu doğru değil. Bazıları orduya “tesadüfen sızmış”, “asker üniforması giymiş” ifadelerini kullanıyorlar. Sanki orduya girmemesi gereken bazı unsurlar vardı ve hasbelkader içeri sızdılar; onları ayıklayınca bu iş bitecek gibi sunuyorlar. Osmanlı döneminden beri Türkiye’de ordu ülkeyi idare etmek istemiş ve sivil otoriteye ayar vermiş, darbe yapmıştır. Yani bu, o gruba indirgeyerek rahatlayabileceğimiz bir problem değil. Daha öncesinde de “sağ Kemalistler”, “sol Kemalistler” gibi birçok grup vardı. 97’de “Batıcı” grup yapmıştı, bu defa da FETÖ denedi. Buradaki esas aynıdır. Sivil iradenin idare etmemesi, halkın neyin iyi, neyin kötü olacağına karar verebilecek kabiliyette olmadığı anlayışıdır darbeyi yapan. Bu militarizmi üreten bir problemdir.
