Haçlı Seferleri sırasında Doğu’nun en değerli eşyaları Avrupa’ya taşındı. Bu süreçte konaklara ve saraylara döşenen, kapılara asılan, camileri kaplayan, bahçelere serilen zengin dokuma ürünleri de güzellikleriyle Batı’yı büyüledi. Bu konuda erken dönem yazılı kaynaklardan bilgi alamasak da, Avrupa resim sanatı bize Türk halılarını gösteren zengin örnekler sunar.
Batılı ressamların en kutsal sayılan figürleri, en önem verilen sahneleri resmederken Türk halılarına yer vermeleri, bu el dokumalarının hayranlık uyandıran güzellikleriyle büyülediklerinin göstergesidir. Doğu halılarının güzelliğinin etkileri ilk olarak Flaman ressam Jan van Eyck’in (1395-1441) eserlerinde görülür. Eyck’in resimlerinde Hz. İsa ve Hz. Meryem’in tahtının altına serilen halılar, Doğu motiflerini anımsatmakla beraber gerçek örneklerle tam olarak örtüşmez. Eyck’ın, “Meryem ve Keşiş van der Paele” tablosundaki halının Azerbaycan Kuba bölgesi Zeyve halısı olduğuna dair bir görüş mevcuttur. Bu resimdeki halıda kullanılan sekiz kollu yıldız motifi Anadolu’da çok sevilmiş ve 17. yüzyılda da yaygın olarak kullanılmıştır.
1450’lerden itibaren İtalyan sanatçılarla başlayan Türk halılarını resmetme geleneği Avrupa’da yaygınlaşarak 18. yüzyıla değin sürer. 14. yüzyılda Avrupa resminde “erken dönem hayvanlı halılar” olarak sınıflandırılan gruba yer verilir. Alman müzeciliğinin kurucularından sayılan Wilhelm von Bode tarafından bilim dünyasına kazandırılmasından ötürü “Bode Halısı” olarak tanınan ve Berlin İslâm Sanatı Müzesi koleksiyonunda yer alan “ejder ve zümrüd-ü anka kuşu” betimli halının benzerlerine -bunlar hayvanların mücadelesini tasvir eden figürlerle bezenmiştir- İtalyan ressamlar Domenico di Bartolo (1400-1447) ve Antonio Pisanello’nun (1395-1455) eserlerinde de rastlanır.
1925 yılında İsveç’in Jämtland eyaletindeki Marby köyünde terk edilmiş bir kilisede bulunan “Marby halısı”, Anadolu halılarının 14. yüzyıldaki geniş yayılım sahasını gözler önüne seren ilginç bir örnektir. Kuşlu halılar Ambrogio Lorenzetti (1290-1348), Niccolo di Buonaccorso (1348-1388) ve Giovanni di Paolo (1403-1483) tarafından resmedilmiştir. Giovanni di Paolo’nun bir resmindeki papanın tahtı altında serili kuşlu halı, papanın kuş tasvirli bir halıyı çok sevdiğine ilişkin rivayeti doğrular niteliktedir. 14. yüzyılın ortalarında bir sekizgen içinde iki yanında kuşlar duran ağaç tasvirli büyük taban halıları karşımıza çıkar. Karşılıklı iki kuşun yer aldığı halılar ise Lippo Memmi (1290-1347), Sano di Pietro (1406-1481) ve Andrea Mantegna’nın (1431-1506) çalışmalarında boy gösterir.
