Osmanlı arşivlerinde 100 milyon adet olduğu tahmin edilen evrakın 70 milyonu henüz tasnif edilmemiş vaziyette. Tasnifli 30 milyonun ise sadece 10 milyonunu araştırmacılar görebiliyor. Demek oluyor ki 90 milyon evrak henüz gün yüzü görmemiş. Buzdağının görünen yüzüyle bile karşılaşmadık diyebiliriz.
Oysa gündemi meşgul eden Katalonya’nın müstakil olma meselesinin tarihî köklerine imparatorluğun arşivlerinden ulaşmak mümkün. İşin ilginç tarafı, düvel-i muazzamadan olmadığı hâlde o günkü İspanya’yı bu kadar yakından takip ediyor olması.
İspanya’da o gün yaşananlar günümüzdeki hadiselere o kadar benziyor ki… Tarihten geleceğe projektör tutmak için adeta bir şablon.
Katalanlar aslında Avrupa’nın eski ve köklü milletlerinden. 15. yüzyılın sonlarından itibaren Aragon kralı ve Kastilya kraliçesinin İspanya’yı birleştirmesiyle bu ülkenin idaresine girmişler.
Katalanların istiklâl sevdası ise yeni değil. 17. ve 18. yüzyıllarda Madrid idaresine karşı çok sayıda isyan çıkardıklarını biliyoruz. Fakat asıl milliyetçilik rüzgârlarının estiği 19. yüzyılda büyük ayaklanmayı başlatıyorlar.
Devamı Derin Tarih Kasım Sayısında…
