Mustafa Kemal Paşa’nın ordu müfettişi olarak Samsun’a çıkmasını müteakip geldiği Havza’da geçirdiği günler, inkılap tarihlerinde pek yer almaz ama yakın tarih cihetiyle oldukça ehemmiyeti haizdir. Paşa’nın burada 22 gün kalması bazılarının dikkatini çekmiştir. Havza’da bir tamim neşredilmiştir ki, Ankara hareketinin ilk manifestosu sayılabilir. Bu günler hakkında en etraflı malumat Teşkilat-ı Mahsusacı ve Ankara hareketini el altından organize eden, en azından başlatan MM (Mim Mim Grubu da denilen Müsellâh Müdâfaa-i Milliye) grubu reisi müdürü Hüsamettin Ertürk’ün hatıralarıdır (s. 238 vd). Ertürk, Paşa’nın burada bir Sovyet Rus heyeti ile görüşmesini anlatır. Başında Albay Budiyeni’nin bulunduğu bu heyet, Paşa ile İtilaf devletlerine karşı mukavemetin sürdürülmesi hakkında görüşmüş ve bu mücadelede Sovyetlerin yardımını va’detmiş; öte yandan Anadolu’da başlatılan hareketin mahiyeti dile getirilmiştir. Paşa kafasındaki planları gerçekleştirebilmek için Rusya’nın desteğini alabilmek adına, Anadolu’da Sovyet (Şura) tarzında bir idare kurma teminatını vermiştir.
Devamı Derin Tarih Mayıs Sayısında…
