1. Dünya Savaşı’nda T. E. Lawrence ve Gertrude Bell gibi İngiliz ajanlarının isimleri bıkmadan zikredilir. Oysa Teşkilat-ı Mahsusa ajanları bilinmez, zira haklarındaki belgeler son derece kısıtlı. Savaş şartlarına göre yeniden yapılandırılan TM, faaliyetlerini bir şekilde gizli tutmayı başarabilmişti. Biraz da bu yüzden mensuplarıyla ilgili bilgiler sonradan yazılan çalışmalarda çoğu zaman anılar, söylentiler, bazen de hakikatle ilgisi olmayan kurgular çerçevesinde şekillendi. Ancak yabancı devlet arşivlerinde bulunan kayıtlar zaman zaman bu gizlilik perdesini aralamamıza imkân tanıyor.
Bu çerçevede bir TM ajanı olarak İstanbul’dan başladığı yolculuk Sudan’daki Mısır/İngiliz karargâhında noktalanan Almas Efendi’nin hikâyesi, TM’nin gayrinizami harp operasyonlarına ışık tutması bakımından önemli.
Sudan’ın yerlisiydi Almas Efendi. 1900 yılında 9. Sudan Birliklerine Mısır Sahil Koruma Görevlisi olarak katıldı. Mısır ordusunun görev ve yetki sahasında 1907 yılında Yüzbaşılığa terfi etti ancak beş yıl sonra kaçakçılığa göz yumduğu gerekçesiyle görevden uzaklaştırılacaktı. Öyle anlaşılıyor ki, Trablusgarp Harbi sırasında İtalyanlarla savaşan Türkler lehine sahil kaçakçılığına göz yummuştu.
Devamı Derin Tarih Dergisi Haziran 2016 Sayısında…
