Transkafkasya’da 1900’lerin başından itibaren yaşanan hadiseler Azerbaycan’ı bağımsızlık yolunda ilerletirken, Azerbaycan halkının manevî açıdan da gelişerek millî kimliğini kazanmasına önemli katkılar sağlıyordu. Bu maksatla gerçekleştirilen üç büyük Umum Rusya Müslüman Kongresi ve Azerbaycanlı önderlerin Rus devlet dumalarına iştiraki, bahsettiğimiz siyasî gelişime yardım eden unsurlardandı. 1905 yılında ilk Rus isyanının patlak vermesinin ardından meydana gelen kargaşa ortamından istifadeyle Ermeniler ilk defa büyük soykırımlara başlamıştı. Ermeni katliamlarından bîzar olan Azerbaycanlı liderler de Difai adını verdikleri savunma teşkilatını kurarak halkı bu katliamlardan korumayı büyük ölçüde başardı. Kargaşa ortamından aldıkları güçle siyasî olarak da gelişimini tamamlayan Azerbaycanlılar, artık kendi siyasî partilerini de kurmaya başlamışlardı. Bu partilerin en güçlüsü ve Azerbaycan’da cumhuriyet rejiminin kurulmasında esas role sahip olan Müsâvat (Beraberlik) Partisi’nin 1912’de Mehmet Emin Resulzâde liderliğinde kurulması, siyasî bağımsızlığın elde edilmesi için gereken zemini hazırlamıştı.
1914’te I. Dünya Savaşı’nın patlak vermesi ve Çarlık Rusya’sının savaştan mağlubiyet, buhran ve ekonomik krizle ayrılması, yaklaşık üç asır Rusya’ya hükmeden Romanovlar hanedanının sonunu getirdi. Çarlık Rusya’sının 1917 Şubat Devrimi ile yıkılmasının ardından idareyi ele alan geçici hükümet, 9 Mart 1917 tarihinde Bakü, Batum, Tiflis ve Erivan gibi şehirlerin bağlı olduğu Kafkas Genel Valiliği’ni (1801-1917) feshedip yerine Özel Güney Kafkas Komitesi’ni kurdular. Bundan güç alan Müsâvat Partisi gibi partiler de harekete geçerek Türkleşmek, İslâmlaşmak ve gelişmek fikirlerini yaymaya başladılar. Bütün bu gelişmelerin ortasında Bakü’de 2 Kasım 1917’de Ermeni Stepan Şaumyan’ın başını çektiği Bakü Sovyeti ilan edilirken, Rusya’da Ekim ayında geçici hükümet yıkılmış ve yerine gelen Lenin ile avanesi, Özel Güney Kafkas Komitesi’ni feshederek 11 Kasım 1917’de Güney Kafkas Yönetimi’ni kurmuştu. Bu yönetimin yerine 23 Şubat 1918’de Güney Kafkas Seymi kuruldu.
