2002 yılında hakkında bir kitap yazmak için gittiğim Çarlık döneminin muhteşem başkenti St.Petersburg’u adım adım gezmiştim. Rusların Büyük dediği Petro’nun yaptırdığı Kunstkamera’ya yolum düştüğünde bir vitrinde kocaman bir top güllesini gördüm. Nedir bu dedim? Cevap, bizim Deli dediğimiz Petro, Prut harbinde yanı başına düşüp de patlamayan bu gülleyi, hayatını kurtardığı için alıp buraya getirmiş.
Rusya’nın eski başkentinde Osmanlı’nın izlerini ararken daha nice ilginç bağlantıya rastlayacaktım. Şaşırdım ve şaşırdıkça araştırdım. Ortaya Petersburg’da Osmanlı İzleri adlı kitabım çıktı.
Fakat bir nokta dikkatimi tırmalıyordu. Neden hep onlar bizi merak etmişti? Bizde Rusya ile ilgili neden bu kadar az eser vardı? İlk Petersburg kitabını yazmak için neden ben beklenmiştim? Neden biz merak etmemiştik Rusya’yı? Bir medreseli olan Cevdet Paşa’nın Tarih’inde bile bizim bildiklerimizden fazlası yer alıyordu. Akdes Nimet Kurat’ın 1970 baskısı Türkiye ve Rusya adlı kitabının bırakın bir benzerini yazabilmeyi, ikinci baskısını bile yapmamıştık.
Dolayısıyla son uçak krizinden sonra Putin’in neden aniden bu kadar sertleştiğini, Türkiye’nin bütün teskin edici çabalarına kulak asmayıp tepki üstüne tepki verdiğini anlayamadık. Tarih bilseydik bu kadar şaşırmazdık. Sadece İslamın kuzeydeki kalbi olan Kazan şehrinin nasıl yok edildiğini ve ikinci Endülüs faciasının 60 yıl sonra orada yaşandığını bilseydik yine şaşırmazdık. Çeşme deniz baskınında neler yaptıklarını da bilseydik şaşırmazdık.
Sıcak gündemin içinden bir sayı çıkarmaya soyunduk 2016’nın ilk sayısında. Rus-Türk ilişkilerine ve Çar Korkunç İvan’dan Putin’e uzanan süreçte yaşananları bilimsel soğukkanlılık içerisinde değerlendirdik. Hakan Kırımlı, Nadir Devlet, Şükrü Hanioğlu ve Mehmet Çelik’in kalemlerinden okuyacağınız kapak dosyamızı beğeneceğinizi umuyoruz.
Dergimizde ayrıca Boğaziçi Üniversitesi’nin Nâfî Baba Tekkesi’nde çevirdiği oyunları, Nobel Ödülü’nün bilinmeyenlerini, Hz. Hatice validemizin hayatını, Atatürk’ün Kur’an’a nazire yazdırma girişimini ve daha nice ilginç konuları bulacaksınız.
Nice yıllar beraber olmak dileğiyle. Hayırla kalınız.
Mustafa Armağan
Derin Tarih Dergisi Genel Yayın Yönetmeni
