Lozan’da Oniki Ada Nasıl Oldubitti’ye Getirildi?

 

Osmanlılar ile İtalyanlar arasında Trablusgarb sebebiy le ortaya çıkan harbin en hararetli zamanında Balkan Harbi patlak vermişti. Ekim 1912’de başlayan bu harp ile birlikte her iki cephede birden savaşmaya imkân yoktu. İtalyanlarla sulh yapılıp Balkan Harbi’ne ağırlık verilmesinin mantıklı olacağı düşünüldü. Bu sebeple 18 Ekim 1912’de Lozan’ın iskelesi olan Uşi’de bir sûlh antlaşması yapıldı.

Bu antlaşmaya göre İtalyanlar 12 Ada’yı Osmanlılar ise Trablusgarb’ı tahliye edecekti. Ancak bu sırada Balkan Harbi’nde mücadele edilen Yunanistan’ın çok güçlü bir donanması vardı. İtalyanların bu adalardan çekilmesi hâlinde yerini Yunanlar doldurabilirdi. Bu sebeple Balkan Savaşı bitene kadar İtalyanların burada kalmaları kabûl edildi. Fakat harbin sonunda İtalyanlar bir koz olarak elinde tuttukları adaları terk etmeyip taahhütlerinde sâdık kalmadılar. Bu sebeple Sevr Sûlh Projesi’nin 122. maddesinde bile Oniki Ada İtalyanlar’a bırakılmıştı. Lâkin Sevr, bir teklif safhasında kalıp yürürlüğe, eski tabirle mer’iyyete girmediğinden iş Lozan’a kalmıştı. Lozan’da ise hedef Misâk-ı Millî olduğuna göre aynı Kıbrıs’taki hukukî duruma benzer olarak Oniki Ada da Türk heyeti tarafından dava konusu yapılmalıydı. Çünkü Kıbrıs nasıl İngilizlere “emanet” olarak bırakıldıysa Oniki Ada da İtalya’ya bırakılmıştı. Hukukî olarak bir iddiâda bulunmak Türk tarafının hem hakkı, hem de siyasî çıkarınaydı.

 

Benzer konular