16.yüzyıl İspanya’sının en önemli hekim ve coğrafyacılarından birinin Teslis karşıtı fikirlerinden dolayı yakıldığını biliyor muydunuz? Tevhidi kabul eden, vaftiz gibi bazı Hıristiyan ayinlerine karşı çıkan Michel Servet’nin hayat hikâyesi, Hıristiyan dogmatizminin iç yüzünü göstermesi açısından ilginç sahnelerle dolu. İşte hakikat peşindeki bir hekimin Engizisyon’un kendisine reva gördüğü elîm akıbet.
1511’de İspanya Tudela’da dünyaya gelen Michel Servet (ö.1553), döneminin en itibarlı doktorlarından biriydi. Lyon ve Paris’te tıp, felsefe ve ilahiyat eğitimi almıştı; Latince, Grekçe (klasik Yunanca) ve İbraniceye de hâkimdi. Nicolaus Copernicus’un (1473-1543) çağdaşı olan Michel Servet’nin astronomiyle de yakından ilgilendiğini belirtelim. Mars’ın Ay ile yörüngesini doğru bir şekilde tespit etmiş, oldukça hacimli bir coğrafya eseri kaleme almıştır. Döneminde öğretilen ilim dallarının tamamında hatırı sayılır düzeyde bilgi sahibi olan Servet’nin, özellikle tıp alanında önemli buluşlara imza attığını biliyoruz. Bu sahadaki en önemli başarısı, kalp ile ciğerler arasındaki ‘küçük kan dolaşımı’nı, diğer adıyla ‘akciğer dolaşımı’nı keşfetmesidir. (Bu keşif gerçekte İslam dünyasında tabip İbn Nefis (1210-88) tarafından yapılmıştı. İbn Sînâ’nın meşhur el-Kânûn fi’t-Tıb adlı eserinin anatomi kısmına yazdığı Şerh-i Teşrih el-Kanun adlı kitapta günümüzde ‘pulmoner dolaşım’ denilen ‘küçük kan dolaşımı’ndan bahsetmişti.)
Devamı Derin Tarih Mayıs Sayısında…
