Coğrafya kaderse, bu kaderin yükünü daha çok o toplumun âlimleri ve mütefekkirleri omuzlar. Osmanlı’nın dağılış sürecinde yetişen Muhammed İzzet Derveze’nin hayat hikâyesi tam da böyle bir tecrübeyi yansıtır. Ömrünü bağımsız Suriye ve Filistin mücadelesi için sarf eden Derveze, Yemen’den Sudan’a Arapça konuşulan tüm coğrafyaların derdiyle hemhal olur. Ancak Balfour Deklarasyonu’nun ardından dikkatini Filistin’e verir. Kendi kendini yetiştiren bu dirayetli mütefekkir, maddî sıkıntılar yüzünden düzenli eğitim alamasa da, ardında önemli bir tefsir ve onlarca kitap bırakmıştır.
