Hasan Paşa 1580 ile 1604 yılları arasında yaklaşık 24 sene saltanatın hoşnutluğunu kazanarak, azledilmeksizin Yemen beylerbeyliği görevini icra etmiştir. Yemen onun zamanında, önceki beylerbeyleri döneminde görmediği ölçüde güçlü Osmanlı hâkimiyetine şahit oldu. Zeydî imamlar ve diğer mahallî liderlerle güç odaklarının nüfuzuna karşı uyguladığı metotlarla onun Yemen’e yerleşmesi neticesinde, Yemen ilk defa kuzeyden güneye tamamen Osmanlı idaresi altına girmiş oluyordu. Hasan Paşa, Mutahhar evladının ve diğerlerinin elinde olan bütün kale ve bölgeleri fethetti. Güney ve doğu bölgelerini eyalet merkezine katmayı başardı. Kanunların tatbikini ve güvenliğin sağlanmasını da temin etmiştir.
İmar faaliyetlerine de önem veren Hasan Paşa, şehirlerin imarına; yeni cami, mescid, medrese ve kalelerin inşası yanında, onarıma muhtaç olanların tamir edilmesine özen gösterdi. Onun dönemindeki imar faaliyetlerini; askerî, sivil ve dinî kulanım amacıyla inşa edilmiş yahut tamir edilmiş yapılar şeklinde sınıflandırabiliriz.
1. Askerî yapılar: Hâkimiyet ve istikrar
Kale ve hisarlar: Osmanlıların gelişinden önce Yemen’de savunma ve savaş amacıyla inşa edilmiş çok sayıda kale, hisar ve sur vardı. Osmanlılar Yemen sahillerinin güvenliğinin sağlanması ve Portekiz-İspanyol saldırılarına karşı koyabilmek için donanma inşa etmenin yanı sıra sahil bölgelerindeki kaleleri de tamir etmeye ve ihtiyaç olan yerlere yeni kaleler inşa etmeye önem vermişlerdir.
Hasan Paşa Yemen’de görevine başlamasıyla birlikte stratejik noktalarda yeni kaleler yaptırdı veya mevcut kaleleri mahallî sülâlelerin elinden alıp hükümetin kontrolüne geçirdi. Cebel-i Yemin, Makatıra ve Şeharekaleleri gibi birçok kale onun döneminde inşa edilmiştir. Stratejik açıdan önemli bir bölge olan Yafi bölgesine Halaka Kalesi inşa edildi. Beylerbeyi, Ketuhdası Sinan Bey’e kalenin içine askerler için bir kışlanın yanında cephane ve çeşitli mahzenler inşa etmesini emretti. Kalelerin içinde barındırdığı binalar genellikle cephanelik, hububat depoları, hapishane ve askerî kışlalar olup bazı kalelerde de hükümet binaları vardı. Bunun yanı sıra Yâfi bölgesinin kontrol altına alınması için kritik önemdeki Habbe Kalesi Osmanlılar tarafından ele geçirilip tamir edilerek askerî üs olarak kullanılmıştır.
Dersaadet, Hasan Paşa’yı, gerekli olduğuna inandığı kalelerin tamiri veya yeni kalelerin inşası konusunda da yetkilendirmişti. Hasan Paşa da onarıma muhtaç kalelerin tamirine önem vermiş, eyalet hazinesinden meblağ miktarı 531 sikke-i hasene yani 21 bin 790 pâre kale tamirine tahsis etmiştir.
Devamı Derin Tarih Şubat Sayısında…
