YAZAN: MUSTAFA ARMAĞAN
Rahmetli Halil Sahillioğlu yakın dostumdu. Kendisi Ömer Lütfi Barkan’ın en güvendiği ve takdir ettiği bir ilim adamıydı. Menşei dolayısıyla Arapçaya tam anlamıyla hâkim bulunan Sahillioğlu’nun Osmanlı para tarihinin en büyük araştırıcısı olduğuna şüphe yoktur.
Fransız tarihçisi Fernand Braudel İstanbul’da Ömer Lütfi Barkan’ı ziyaret ettiği zaman ona, kendisiyle çalışmak üzere bir asistanın Paris’e gönderilmesini teklif eder. Bunun üzerine Barkan asistanı Sahillioğlu’nu Braudel’in yanına gönderir. Paris’te araştırmalarını “Osmanlı Para Tarihi” üzerinde yapan Sahillioğlu’nun doktora tezi, hâlâ aşılamayan temel bir çalışmadır. Daha sonra birçok yazar bu tezi kaynak olarak kullanmıştır.
Sahillioğlu, Osmanlı maliyesinin en çetin sorunları üzerinde çalışarak bu konuları aydınlığa kavuşturmuştur. Biz tarihçiler, Osmanlı para ve maliye tarihinde daima onun eserlerine başvurmaktayız.
Kendisi adeta Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ne seccadesini sermiş, gece-gündüz çalışan bir araştırıcıydı. Bana arşivde tetkik edeceği belge ve defterlerin uzun bir listesini gösterdiğini hatırlıyorum. Bu araştırmalar bütün çalışma hayatını doldurmuştur. Fakat araştırmalarına kıyasla yayınladığı makale ve eserler çok az sayıdadır.
Osmanlı Arşivi’nin müdavimlerinden olan Sahillioğlu’nun ilginç yanlarından biri de, arşive ve arşiv belgelerine bağımlılığı sebebiyle ikinci el literatüre değer vermemesi ve bunları okumamasıydı. Rahmetli Halil Sahillioğlu’nun başka bir önemli eseri de Koca Sinan Paşa’nın Telhisleri’dir. Bu döneme ait Osmanlı tarihinin ana kaynaklarından biri olan Telhisler’i tam bir vukufla yayımlamıştır. Dr. Sahillioğlu (Arapça makalelerinde tercihan kullandığı adıyla “Sâhilî”), “Osmanlı Para Tarihinde Dünya Para ve Maden Hareketlerinin Yeri (1300-1750)” başlıklı makalesinde önceki araştırmalarını özetledi. Kamerî ve Şemsî tarihler arasındaki zaman farkı ve bunun Kapıkulu’na yapılan ödemelerde yarattığı sorunlar hakkındaki araştırmayı kendisine borçluyuz.
