17.yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan Sabetayist hareketin kurucusu Sabetay Sevi öldükten bir asır sonra, Yahudi dinî hareketleri arasında en az 20 kadar Sabetaycı grubun bulunduğunu biliyor muydunuz? Bu dinî hareketlerin kurucularından bazıları Sabetay’ın reenkarnasyonu olduklarını iddia ediyor, kimileri ise onun yeniden döneceği günün hazırlıklarını yapıyorlardı. Her ne kadar aralarında öğreti ve uygulamalar bakımından farklılıklar olsa da, hepsi de kendisini Sabetay Sevi’nin mirası üzerinden meşrulaştırıyordu. Bunun en temel sebebi, 17. yüzyılda Sabetayist hareketin Yahudi toplumu içerisinde çok güçlü bir karşılık bulmuş olmasıdır.
Bunların bir kısmı bulundukları ülkede kalmayı tercih ederken, bazıları Sabetay Sevi’nin dönüşünü beklemek üzere Kudüs’e taşınmıştır. Hareketlerin birbiriyle bağlantı kurdukları merkezî bir otoriteleri yoktu. Bu arada, geleneksel Yahudiliğin temsilcileri olan hahamlar, gizli Sabetayist olduğundan şüphelendikleri kimselere karşı suçlamalarda bulunuyor veya cemaatten atılmaları için gayret ediyorlardı.
Geleneksel Yahudiliğin yaşadığı bu krizin temelleri, 14. ve 15. yüzyılda Kabala’nın Mesihçi yönünün başta İspanya olmak üzere, Avrupa ve Kuzey Afrika Yahudileri arasında yayılmış olmasıdır. Kabala’nın Mesih anlayışı, İspanya Yahudilerine uygulanan katliamın artması ve oradan sürgün edilmeleriyle sonuçlanan sürecin en yoğun olduğu dönemde en uygun zemini bulmuştu.
Devamı Derin Tarih Kasım Sayısında…
