Hilafet gibi 14 asırlık bir kurum Mustafa Kemal tarafından kaldırıldı. Bu ani kararın ardından İslam dünyası nasıl bir tepki verdi?
İki türlü tepki var. İlk olarak Arap dünyasında “Aman iyi oldu, Türklerin elinden kurtulduk” diyenler çıktı. Fakat bunun dışında Hint Müslümanlarından başlayarak Tunus, Cezayir keza Pakistan ve Endonezya’da bir hayal kırıklığı yaşandı ve sahipsizlik duygusu hâkim oldu. O insanları diri tutan bir şeydi hilafet, bir çatıydı… Bugün Papalığın bir etkisi var mı uluslararası siyasette? Yok belki ama Hıristiyan toplumuna psikolojik destek ve dayanak noktası oluyor. Şöyle diyeyim: 1. Dünya Savaşı öncesi Hint Müslümanları İngiliz zulmüne karşı ayaklandığı zaman Sultan Reşad’ın bir mektubu yetmişti ayaklanmayı bastırmaya. İngilizler o zaman gördü en etkisiz zannettikleri halinde bile hilafetin ne kadar etkili olduğunu. Ankara’nın hilafet konusunda bir siyaseti var. Bunu Türkiye’ye gelen bir İslam heyetiyle yapılan müzakerede Mustafa Kemal Paşa açıklıyor: “Bu, bugün için aldığımız karardır. Şayet günün birinde Müslüman ülkeler hilafetin gerekli olduğunda ittifak ederse ve nasıl inşa edilmesi gerektiği üzerinde mutabık kalırlarsa yeniden ihya edilebilir.” Nitekim onun içindir ki bizdeki kanun zaten bir tümden yok ediş değildir.
Hilafet Millet Meclisi’nin manevî şahsiyetinde mündemiçtir, denilmiş. Esasında şu anda Türkiye Cumhuriyeti’nin Meclis başkanı halife unvanını kullanabilir.
